OKO PLANETE

BIOLOGIJA

Radioaktivne životinje na 11 km pod vodom

Životinje koje žive u najdubljim delovima okeana u sebi nose radioaktivni ugljenik, zaostavštinu nuklearnih testova sprovedenih tokom Hladnog rata. To su nedavno utvrdili američki naučnici koji su pronašli povišene nivoe radioaktivnog ugljenika u amfipodama, stvorenjima nalik škampima, koji žive i do 11 kilometara ispod površine vode. U tim tamnim dubinama, gde je pritisak visok, amfipode traže organski materijal koji tone sa površine. Jedući ostatke životinja koje su bile izložene radioaktivnosti tokom Hladnog rata i nuklearnih testova, tela amfipoda su sada napunjena ugljenikom, odnosno izotopom 14, poznatim i kao "bomba ugljenik".
Naučnici su u novoj studiji napisali da je ovo prvi dokaz o povišenom nivou radioaktivnog ugljenika na dnu okeana. Kada su globalni giganti detonirali svoje bombe pedesetih i šezdesetih godina, eksplozije su poslale neutrone u atmosferu. Tamo, neutralne čestice su reagovale sa natrijumom i ugljenikom i stvorile ugljenikov izotop 14, koji se zatim vratio u okean, a nakon toga ga je apsorbovao morski svet. Nešto izotopa 14 se prirodnim putem pojavljuje u atmosferi, ali tokom šezdesetih godina atmosferski radioaktivni ugljenik je bio na nivou skoro dva puta višem od onog koji je bio prisutan pre nuklearnih testiranja. Ti nivoi nisu počeli da padaju dok testiranja nisu bila prekinuta.
Ubrzo nakon prvih nuklearnih eksplozija, povišene količine izotopa 14 su se pojavljivale u telima životinja u okeanu u blizini površine. Za novu studiju, naučnici su otišli dublje, istražujući amfipode skupljene na tri lokacije u zapadnom Pacifiku.

 

Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"