ARHEOLOGIJA

O.K.

Otkrića u džungli Gvatemale

Preokret zahvaljujući lidar-tehnologiji

Gvatemala je najnaseljenija država u Srednjoj Americi. Nekada je bila središte majanske civilizacije, što se danas ispituje novim tehnikama geodetskog merenja koji se naziva lidar.

Pomoću optičkog mernog instrumenta, zracima lasera osvetljavaju se objekti koji su predmet proučavanja. Cilj je da se dobiju trodimenzionalne slike drevnih ruševina. Lidar je skraćenica koja se može prevesti kao “uočavanje i utvrđivanje dometa svetlosti”. Nazvana je i lasersko skeniranje. U arheologiji ima vrlo široku primenu.

Upravo zahvaljujući primeni lidar-tehnologije naučnicima je pošlo za rukom da, prilikom fotografisanja iz vazduha, digitalnim putem otklone krošnje drveća sa snimaka i tako vide ostatke drevne kulture Maja, u Gvatemali. Utvrđeno je postojanje složene mreže drevnih gradova koji su bili daleko naseljeniji nego što se ranije verovalo.
Tim međunarodnih i gvatemalanskih stručnjaka vršio je istraživanja u predelu zvanom Peten. Reč je o najsevernijem delu Gvatemale, koji obuhvata trećinu teritorije čitave države. Tamo se nalazi ogroman prirodni rezervat, nazvan Majanski rezervat biosfere. Na tom delu istraženo je deset parcela. Prikupljeno je puno podataka, uključujući i one od ranijih arheoloških timova koji su koristili lidar-tehnologiju.
Saznalo se za postojanje stotina različitih građevina! Takođe, uočena je infrastruktura koja uključuje mrežu puteva koji su povezivali urbana naselja i lokalne kamenolome, kao i razvijen sistem za navodnjavanje. Registrovani su brojni kanali i rezervoari za vodu. Iznad svih očekivanja je i visok nivo poljoprivrede, sa gajenjem poljoprivrednih kultura na nizu planski osmišljenih stepenastih zemljišnih terasa, urezanih na planinskom terenu.

Jasno je i da se trgovima odvijala vrlo intenzivno, na šta upućuje širina puteva između gradova i manjih mesta. I tokom sezone kiša, bio je omogućen lak prolaz putnika.
Civilizacija Maja je svoja najveća dostignuća ostvarila pre oko dvanaest vekova. Pošto se došlo do saznanja o velikom broju stanovnika u gradovima, jasno je da su Maje živele na veoma širokom prostoru. I naseljenost je bila velika; procenjuje sa da je tu živelo 10-15 miliona ljudi, što je dva-tri puta više nego što se ranije mislilo. Promena u proceni broja stanovnika je rezultat koji je proistekao iz ovog značajnog istraživanja.
Za naučnike je posebno neočekivan bio podatak o izuzetnom stepenu vojnog razvoja ove nestale civilizacije. Pokazalo se da su Maje ratovale vekovima, a ne samo kada je njihova zajednica u Srednoj Americi bila na zalasku. Otkriven je vrlo veliki broj odbrambenih zidina, tvrđava i bedema. Kilometre utvrđenja ranije niko nije uočio.
Sadašnje istraživanje je početna faza trogodišnjeg projekta. Kada bude okončano, obuhvatiće teritoriju veću od 1400 km2. Dosad je pretraženo nešto više od sedmine lokaliteta i otkriveno preko 60.000 objekata. Pronađena je i piramida na sadam spratova, prekrivena biljkama. Stručnjacima nije lako da savladaju veliki broj podataka koje nudi nova tehnologija.

O.K.

Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"