ASTROFIZIKA
Promenljivi svemir
Metalni ožiljak na “proždrljivoj zvezdi”
Kada zvezda kao što je naše Sunce dođe do kraja svog životnog veka, moguće je da “proždere” okolne planete i asteroide koji su nastali kada i ona. Uz pomoć teleskopa zvaničnog naziva “Veliki teleskop u Južnoj opservatoriji Evrope” (European Southern Observatory’s Large Telescope) u Čileu, istraživači su po prvi put otkrili jedinstveni trag ovakvog scenarija - “ožiljak” utisnut na površini zvezde-belog patuljka. Rezultati su nedavno objavljeni u “Pismima časopisa za astrofiziku” (Astrophysical Journal Letters).
“Dobro je poznato da neki beli patuljci - preostale “žeravice” od zvezda nalik našem Suncu, koje se lagano hlade -“proždiru” delove sopstvenih planetarnih sistema. Sada smo otkrili da magnetno polje zvezda igra u tome ključnu ulogu, što za posledicu ima ožiljak na površini belog patuljka”, navedeno je u izjavi autora studije, astrofizičara iz Severne Irske.
Pomenuti “ožiljak” je zapravo “koncentrat” metalnog materijala koji je utisnut na površinu belog patuljka označenog kao WD 0816-310, veličine planete Zemlje i koji je ostatak zvezde donekle slične našem Suncu, premda znatno veće mase.
“Pokazalo se da taj metal potiče od fragmenta planete isto toliko velikog, ili čak i većeg nego što je Vesta, drugi po veličini asteroid u Sunčevom sistemu, sa prečnikom oko 500 km”, objašnjeno ja dalje u studiji.
Istraživanja su otkrila kako je zvezda dobila metalni “ožiljak”. Naučnici su zapazili da se jačina signala koje metal emituje menja sa kretanjem zvezde, što ukazuje na to da su metali skoncentrisani na određenom delu površine belog patuljka, i da nisu na njoj ravnomerno raspoređeni. Takođe je ustanovljeno da se promene događaju sinhrono sa promenama u magnetnom polju belog patuljka. Sve ukazuje na to da se pominjani trag nalazi na jednom magnetnom polu zvezde, i da je upravo magnetno polje privuklo metale na zvezdu, stvarajući na njoj “ožiljak”. Tako nešto ranije nije bilo viđeno.
Navedena studija je jedinstvena i po tome što pokazuje kako planetarni sistemi mogu da ostanu dinamični i aktivni čak i nakon “smrti”.
Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"
|
