ISTRAŽIVANJE SVEMIRA
Jupiter
Ugljenik u okeanu
Na Evropi, jednom od Jupiterovih satelita, izgleda da ima ugljenika, jednog od ključnih elemenata potrebnih za život, upućuju snimci svemirskog teleskopa “Džejms Veb”. Ugljen-dioksid (CO2) na površini ovog Juputerovog meseca potiče iz slanog okeana koji se nalazi ispod ledenog pokrivača debljine oko 16 km. Ovo otkriće upućuje na mišljenje da je taj okean možda nekada bio pogodan za život, što je pobudilo maštu brojnih astrobiologa, navode geohemičari sa Istraživačkog instituta Univerziteta u Teksasu.
Ovi mogući oblici života, ako ih ima, odvijaju se u ekstremnim neprilikama, uključujući površinske temperature koje ne prelaze -140C, a tu je i zračenje sa Jupitera. Moguća nastanjivost okeana zavisi od njegovog sastava, uključujući biološki važne elemente, kao što je ugljenik. Ranija istraživanja su potvrdila prisustvo CO2 u čvrstom stanju na površini Evrope, ali je ostalo nejasno da li ga je izbacio podzemni okean ili je tu dospeo udarima meteorita.
Istraživanje je vršeno infracrvenim zracima teleskopa “Džejms Veb” i tom prilikom mapiran je raspored CO2 na površini Evrope. Najviše ga ima u regionu Tara, prostora od oko 1.800 km2 kojeg nazivaju „terenom haosa” pošto su mu na površini brojne ledene pukotine i ledeni grebeni, formirani od blokova leda izbačenih na površinu tokom ranijih geoloških procesa.
Otkriće CO2 u regionima Evrope koji su bogati solju ukazuje na to da CO2 potiče iz okeana ispod - a ne iz spoljnih izvora, kao što su meteoriti i joni koji bombarduju Evropu. Astrobiolozi se obično pozivaju na „velikih šest“ elemenata koji čine osnovu života na Zemlji: ugljenik, vodonik, kiseonik, azot, fosfor i sumpor. Četiri od navedenih - ugljenik, vodonik, kiseonik i sumpor - otkriveni su na Evropi, iako zasad nije jasno da li je sumpor stigao na površinu iz okeana ili je došao sa drugog Jupiterovog satelita, Io.
Nalazi su objavljeni u časopisu "Sajens". Visok odnos ugljenika-12 prema ugljeniku-13 može da bude pokazatelj procesa života, što tamo možda nije slučaj.
Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"
|
