ARHEOLOŠKI LOKALITETI
Oliver Klajn
Terase na Filipinima
Stepenicama do hrane
Na severu Filipina je provincija Ifugao. U njoj je mali grad Banaue. U agronomiji postoji praksa da se stepenaste, zaobljene i urezane površine, u okviru ravnice ili uzvišenja, koriste za poljoprivredu. Kod Banauea, na visini od oko 1500 m, postoje stepenaste terase. Planinski venac Centralni Kordiljeri je dugačak 320 km i doseže do provincije Ifugao. U šumovotim predelima ovih planina živi starosedelački narod Igorot.
Gradić Banaue i Lokacija terasa |
Ima više od milion i po pripadnika ove etničke zajednice. Sami sebe nazivaju Ifugao. Pirinač je vodeća stavka u njihovoj ishrani a na toj biljci zasnivaju se brojni običaji i organizacija radnih aktivnosti. Da bi se prehranili, napravuli su terase. Svojevremeno je procenjeno da su terase pirinčanih polja u Banaueu nastale pre oko dva milenijuma. Međutim, skorašnja arheološka iskopavanja ukazuju na vreme između 1565. i 1585. godine.
Devojke iz naroda Ifugao odnosno Igorot |
Izgleda da se stanovništvo koje je izgradilo terase sklonilo u planine posle nadiranja Španaca. Pirinač i znanja o načinima njegovog gajenja doneli su doseljenici iz filipinskih nizija. Arheološka iskopavanja sprovedena su u provinciji Ifugao, uz učešće stručnjaka iz tog dela sveta. Bilo je problema da lokalna zajednica prihvati rezultate istraživanja koji ukazuju da je čitav lokalitet znatno mlađi nego što se prvobitno verovalo.
Banaue terase |
Terase podsećaju na stepenice preko kojih teče voda. Svaka terasa formira malo jezero koje navodnjava useve i sprečava odron kamenja. Sve je napravljeno sa minimalnom upotrebom oruđa. Terase se prostiru na oko 1500 hektara, od čega je danas trećina oštećena ili je zapuštena. Iako star gotovo pola milenijuma, ovaj sistem navodnjavanja funkcioniše i u naše vreme.
Najraniji pisani podatak o terasama pirinčanih polja u Ifugao provinciji potiče iz španskih dokumenata, s početka 19. stoleća. Ova vrsta zemljoradnje je uobičajena širom Filipina. Obavljene su analize nađenih delova metala i stakla, na osnovu čega je utvrđeno da su naselja u toj oblasti stara bar sedamsto godina.
Starac iz naroda Igorot |
Proizvodnja je obavljana zajedničkim radom pripadanika plemena Ifugao jer obrađivanje pojedinačnih polja ne bi dalo rezultate. Da bi se sprečilo širenje štetočina, moralo je da se radi koordinisano.
Arheologe je iznenadilo to što su stanovnici Ifugaoa trgovali sa Kinom i još nekim zemljama u Aziji, tokom 17. i 18. veka, a što je utvrđeno po pronađenom staklu i keramici. Dosad je prikupljeno dvanaest uzoraka sedimenata. Najstariji uzorci pirinča potiču iz vremena od pre oko 680 godina ali je znatno više zrna iz vremena pre pet vekova. Takođe, utvrđeno je da je samo deseti deo stanovništva jeo pirinač pa se nameće zaključak da su terase proizvodile hranu uglavnom za najbogatije.
Oliver Klajn
Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"
|
