MEDICINA

Lečenje krvnih sudova srca bez ugradnje stranog materijala

Balon sa lekom

Lečenje bolesti krvnih sudova srca interventnim metodama datira iz sedamdesetih godina 20. Veka, kada je dr Andreas Gruntzig u Cirihu izveo prvu balon angioplastiku na koronarnom krvnom sudu. Od tada do danas, angioplastika je doživela veliki broj promena i metoda je značajno napredovala, donoseći kao krajni rezultat izvanredne rezultate kao što su smanjenje mortaliteta u akutnom infarktu miokarda na 3-5%, a što je ranije bilo nezamislivo.

U začetku metode lečenja koronarnih krvnih sudova balon angioplastikom, glavni problem je predstavljalo stvaranje rascepa u zidu krvog suda (disekcija), kao i ponovna pojava suženja na mestu koje je tretirano balonom (restenoza) uzrokovanog elastičnim rekoilom i nekontrolisanim bujanjem tkiva krvnog suda nakon intervencije.
Problem diskecije krvnog suda je prevaziđen pojavom metalnih mrežica-stentova, koji su  pravljeni od nerđajučeg čelika i ugrađivani na mesto suženja arterije, obično nakon pripreme balon angioplastikom. Ovim je postignut značajan napredak, naročito u smislu zatvaranja rascepa krvnog suda, koje su predstavljali rizik za nastajanje akutnog zapušenja krvnog suda nakon intervencije. Problem metalnih stentova je predstavljalo ponovno stvaranje suženja unutar stenta (restenoza), kao posledice nekontrolisanog bujanja ćelija srednjeg sloja arterije nastalog zbog postojanja stranog tela u zidu krvnog suda.
Ovaj problem je rešen pojavom stentova sa lekom koji sprečava restenozu. Ova vrsta stentova je do danas prošla veliki broj transformaciju u smislu poboljšanja dizajna, vrste i količine leka koji nose, kao i načina na koji je lek pripremljen za utiskivanje u zid krvnog suda. Danas su u upotrebi stentovi sa lekom treće generacije, koji su trenutno zlatni standard za lečenje koronarne bolesti.
Sledeći korak u razvoju metode je bio koncept bioresorbabilnog stenta (skafolda), koji je trebalo da omogući savršen scenario po kojem se stent nakon nekoliko meseci resorbuje, ne ostavljajući strano telo u zidu krvnog suda. Ovo bi rešilo i problem restenoze i elastičnog rekoila. Na žalost, pokazalo se da je upotreba bioresorbabailnih stentova bila povezana sa značajno većim rizikom od tromboze krvnog suda, zbog čega su ovi stentovi povučeni iz upotrebe i vraćeni na dodatna ispitivanja.

Međutim, naučnike nije napustila ideja „ne ostavljaj nista za sobom u krvnom sudu“, te je zahvaljujući pređašnjim iskustvima sa balonima, stentovima i skafoldima, razvijen koncept balona sa lekom. Balon sa lekom predstavlja vrhunac tehnologije lečenja krvnih sudova srca. Na površini balona se nalazi lek, koji se naduvavanjem balona na mestu suženja utisne u krvi sud i ostaje tu i polako se oslobađa. Na taj način se zaustavlja proces nekontrolisanog bujanja tkiva krvnog suda i ponovne pojave stenoze. Ovim se postiže praktično isti efekat kao i ugradnjom stenta sa lekom, ali u zidu krvnog suda ne ostaje strano telo. Ono što je vrlo zanimljivo je da je, na kontrolnim snimcima krvnog suda nekoliko meseci nakon lečenja balonom sa lekom, primećen tzv. „pozitivni remodeling“ krvnog suda, odnosno uvećanje unutrašnjeg promera krvnog suda, što naravno predstavlja veliki benefit za pacijenta. Baloni sa lekom su inicijalno korišćeni za lečenje suženja nastalih unutar ranije implantiranog stenta, kao i za lečenje suženja malih krvnih sudova, gde su rezultati lečenja stentovima bili nešto lošiji. Najnovija istraživanja pokazuju da su se baloni sa lekom najnovije generacije pokazali ravnopravni stentovima i u lečenju suženja na velikim krvnim sudovima, kao i na račvama krvnih sudova, što otvara izvanredne nove mogućnosti za lečenje ove bolesti.

Veoma važna je i činjenica da, nakon intervencije balonom sa lekom, nije potrebna dugoročna terapija lekovima koji sprečavaju nastanak tromboze - ali i povečavaju rizik od krvarenja.
Treba napomenuti da nije moguće lečiti sve vrste suženja balonima sa lekom (kalcifikovana suženja, hronična zapušenja arterija, ako zaostane značajan rascep krvnog suda nakon pripreme krvnog suda). Za ove vrste suženja stentovi sa lekom i dalje predstavljaju prvi izbor.
Najveći benefit od  lečenja balonom sa lekom imaju bolesnici sa bolešću sitnih krvnih sudova, suženjem na mestu ranije implantiranog stenta, bolesnici koji imaju veliki rizik od krvarenja ili moraju da idu na hitnu hiruršku intervenciju druge vrste.

Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"