VESTI IZ MEDICINE

Antiejdžing medicina

Tri „talasa” starenja

Kao glavne komponente fizioloških procesa u ćelijama, proteini su vitalni delovi živih organizama. Kad njihov relativni nivo pretrpi značajnije promene, menja se i kompletan organizam, prolazeći kroz proces starenja. Sadržaj proteoma - što je naziv za celokupan set proteina koji jedan organizam proizvodi ili modifikuje - varira s vremenom i u zavisnosti od raznih uslova kojima su ćelija ili ogranizam izloženi. Relativno nova naučna disciplina koja izučava proteine, proteomika utvrdila je da se promene kojima podležu proteini, odnosno proces starenja, po svoj prilici odvija stepenasto, jer ima jasnih znakova da jedan živi organizam prelazi u svoju sledeću fazu starenja.

Prema studiji Univerziteta Stanford, objavljenoj u časopisu Nature, istraživači su izgradili plazma-proteinski “sat” kojim se, uz pomoć proteina u krvi, može odrediti biološka starost osobe. Analizirali su krvnu plazmu 4.263 ispitanika starosti od 18 do 95 godina, procenjujući i do 3.000 različitih proteina u krvi, da bi se kasnije usmerili na 1.379 proteina za koje je utvrđeno da se značajno razlikuju u zavisnosti od starosti ispitanika; 895 proteina čine jedan profil koji pomaže da se odredi pol davaoca, a još 373 proteina su značajni za procenjivanje njegove starosti. Na osnovu toga, istraživači su mogli da predvide starost pojedinca sa greškom u rasponu do tri godine, a za one kojima je procenjena niža od stvarne starosti, pokazalo se da su izuzetno zdravi za svoje godine. Obično se događalo da su oni sa jačim stiskom ruke i boljom kognicijom ocenjivani kao mlađi nego što su zapravo bili.
Pogled na hiljade proteina u plazmi ukazuje na ono što se dešava u telu, ističu istraživači. Dubinskom analizom proteoma, identifikovali su stepenaste promene tokom ljudskog veka. Te promene pokazale su se kao rezultat grupisanja proteina prema različitim obrascima, što je na kraju ukazalo na tri posebno uočljiva talasa starenja.Nivo proteina je, naime, neko vreme konstantan, između tri faze u kojima se značajnije menja, i to u mlađoj zreloj dobi (u četvrtoj deceniji, oko 34. godine), kasnom srednjem dobu (u sedmoj deceniji, oko 60. godine), i u starosti (u osmoj deceniji, oko 78. godine). U navedenim periodima se događaju brze i sinhronizovane promene u više proteina, što sugeriše mogućnost da telo u značajnoj meri menja svoj biološki program u približno tim godinama. Ovo otkriće ima potencijal da otvori nova vrata za istraživanje na koji način bi te promene mogle da budu odložene, zaustavljene, poništene ili usporene, u borbi protiv procesa starenja i u cilju postizanja zdrave dugovečnosti.
Iako je još rano za zaključke, uočeno je da muškarci i žene, po svoj prilici, različito stare. Takođe, postoji mogućnost da se, zahvaljujući ovim otkrićima, u budućnosti osmisli test krvi kojim bi se ocenjivalo kako i koliko osoba stari na ćelijskom nivou pa u skladu sa tim i deluje na poboljšanju kvaliteta života i produženju njenog životnog veka.

Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"