IZLOŽBE
Dr Ana Paunović
Prirodnjački muzej u Beogradu
„Evolucija“ – zagledanje u prapočetke
Izložbom „Evolucija“ Prirodnjački muzej u Beogradu zaokružio je jubilarnu 2020. godinu i obeležavanje 125 godina postojanja. Po mnogo čemu jedinstvena izložba ,,Evolucija“, u decembru 2021. godine otvorena je u Galeriji muzeja na Malom Kalemegdanu broj pet.
Pojam evolucije je u osnovi razumevanje na odgovora na pitanja poput: Šta je život, zbog čega postojimo, odakle su se stvorili ljudi? Postoji mnogo ljudi koji se suštinski i veoma energično protive evoluciji, a da pritom u stvari ne razumeju ni šta teorija evolucije u stvari tvrdi, ni na osnovu kakvih dokaza i podataka je ona uopšte formirana. Biološka evolucija je nauka o razvoju živog sveta.Teorija evolucije je jedna od najbolje potvrđenih teorija moderne nauke. Tragovi iz prošlosti, u vidu genoma postojećih životinja, ugnježdene hijerarhije, fosilnog zapisa, i mnogih drugih nezavisnih stvari, nam pokazuju kako se i kojim linijama evolucija odigravala u prošlosti, i kako je ona upravljala razvojemživota na Zemlji.
Namera autora ove izložbe Borisa Ivančevića, Milana Paunovića, Zorana Markovića i Sanje Alaburić bila je da urade nešto drugačiju izložbu i pokažu da je Prirodnjački muzej jedinstveno mesto u Srbiji. Osim predmeta pronađenih na teritoriji današnje Srbije, Prirodnjački muzej je prvi put javno izložio i deo svetske kulturne prirodnjačke baštine koja se može videti samo u malobrojnim muzejima sveta, a čije će replike biti deo njegove buduće izložbene stalne postavke nakon izgradnje nove zgrade muzeja.
Najstariji pronađeni fosili na svetu starosti 3,5 milijardi godina, fosili najstarijih životinja i prvih kopnenih biljaka, ali i fosili primata – čuveni australopitekus Lusi, pekinški čovek i neandertalac, kao i malo poznat današnji bliski rođak ljudi, bonoboa, samo su deo eksponata izložbe ,,Evolucija“.
Pesma Bitlsa, „Lucy In The Sky With Diamonds”, čula se sa radija kada je paleoantropolog, Donald Johanson, sa svojim timom pronašao fosilizovan skelet jedne vrste hominina. Nazvan Lusi po istoimenoj pesmi, skelet je otkriven u Etiopiji 1974.godine, na lokalitetu Hadar.Najpoznatiji predstavnik rane vrste hominina, Australipitecus afarensis, je baš Lusi. Bila je visoka 1,06 m i težila oko 28 kg. Hodala je na dve noge, ali izražene karakteristike ramena, ruku i zglobova je povezuju sa učestalim penjanjem po drveću.Lusi u prirodnoj veličini deo je izložbe „Evolucija“.
Ljudi često evoluciju doživljavaju kao stalno napredovanje, put kao uzvišenom cilju i uređenosti. Često, a pogrešno, na ljudsku vrstu se gleda kao na vrhunac i završetak evolucione istorije. Međutim, teorija evolucije govori nešto drugo. Evolucija i prirodno odabiranje su slepe sile i ne postoji dugoročni plan. Izložba, dakle, nudi ključne materijalne dokaze razvoja života i najpoznatije eksponate koji su rasvetlili evoluciju ljudske vrste, približavajući publici mehanizme evolucije, kao i najznačajnija otkrića iz te oblasti.Nije veliki broj muzeja koji čuvaju originalne, unikatne fosile, holotipove, na osnovu kojih su imenovani naši preci u dugom nizu prelaznih oblika od čovekolikih majmuna do ljudi. Međutim, izlaganje vernih kopija, odlivaka originalnih fosila, u Galeriji Prirodnjačkog muzeja, omogućuje da se na jednom mestu zaviri u daleku prošlost.
Mnogo više o ovoj zanimljivoj i intrigantnoj temi može saznati iz prigodnog kataloga „Evolucija“, koji prati izložbu. Izložbu „Evolucija“ trajaće do juna 2022. godine, mada postoje naznake da će biti produžena.
Dr Ana Paunović
Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"
|
