IŠČEZLE VRSTE
O.K.
Ptica-grom
Biljojed prikovan za zemlju
U centru Australije je prostrana i retko naseljena Severna teritorija. Na oko hiljadu kilometara od prestonice ove teritorijalne jednice je lokalitet Anmatdžer. U okviru te celine je nalazište fosila Alkuta, iz geološke epohe Miocena.
Ilustracije porodice sa ptićima |
Među fosilima ima ostataka više džinovskih ptica iz familije Dromornithidae. Jedan od pet rodova ove familije je Dromornis. Potpada pod australijsku megafaunu, tj. krupne masivne životinje. Kuriozitet predstavlja vrsta za koju se veruje da je najveća i najteža ptica svih vremena - Stirtonova ptica-grom.
Naziv vrste potiče od američkog paleontologa Rubena Stirtona koji je obavljao istraživanja u Australiji. Trinaest godina posle njegove smrti, Patriša Vikers-Rič, naučnica iz Australije, je na nalazištu fosila Alkuta pronašla delove ovog davno iščezlog stvorenja i imenovala ga po svom kolegi. To je bilo1979. godine. Pošto je jedina poznata lokacija za koju se sa sigurnošću može reći da su tu živele ove ptice - Alkuta, jasno je da je u Miocenu to bilo šumovito područje sa niskim rastinjem i suptropskom, odnosno stepskom, polusuvom klimom. Dugo se verovalo da su im, od postojećih vrsta, najbliži srodnici nojevi, emui i nandui - ali je ustanovljeno da su evoluirali od običnih plovuša, odnosno guščarica kakve su patke ili guske. Težina mužjaka mogla je da se približi i do 600 kg! Ženke su bile teške oko 450 kg.
Veličina u odnosu na čoveka
Prikaz ptice |
Skelet ptice Dromornis Stirtoni |
Donji deo kljuna je bio vrlo dubok. Kljun kojim su sekli i gnječili hranu obuhvatao je dve trećine glave. Donju i gornju vilicu povezivala je kvadratna kost. Ogromno telo i vrlo mala krila onemogućavali su let. Bili su u stanju samo da mašu krilima. Imali su vrlo mišićave i krupne noge pozadi, zahvaljući kojima su najverovatnije bili u stanju da se brzo kreću po zemlji. Nožni prsti su podsećali na kopita. Oči su bile relativno velike, sa strane, ali usmerene ka napred. Dostizali su visinu 2-3 m.
U vezi načina ishrane, postoje neslaganja među stručnjacima, mada preovlađuje uverenje da je Stirtonova ptica-grom bila biljojed. Jela je različito voće, plodove mahunarki i meko lišće. Ima mišljenja da je svoja gnezda pravila na peščanim dinama.
Ptice su nestale pre približno sto hiljada godina. Poslednja srodna i slična vrsta Genyornis newtoni živela je do unazad nekoliko desetina hiljada godina. Pretpostavlja se da je više uzroka nestanka Stirtonove ptice-grom: konkurencije drugih velikih ptica i megafaune tog vremena kada je reč o ishrani. Moguće je da je i ljudski faktor imao uticaja da postojanje ove vrste bude okončano. Aboridžini su u Australiju stigli pre oko 70 000 godina. Loveći i menjajući prirodnu sredinu, mogli su uticati na nestanak ove džinovske životinje.
O.K.
Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"
|
