ARHEOLOGIJA

Pripremio: Ilijana Jakšić

Ispod Persijskog zaliva

Nekada plodno zemljište, koje je sada potopljeno i nalazi se ispod mora u Persijskom zalivua možda je bilo stanište pračoveka

Džefri Rouz, arheolog i istraživač pri Univerzitetu u Birmingemu, Engleska, smatra da je oblast oaze Persijskog zaliva bila domaćin našim precima - i to preko 100 hiljada godina. Celu oblast „progutao“ je Indijski okean pre približno 8000 godina.

Rouzova hipoteza uvodi novu i značajnu informaciju u istoriju Bliskog istoka jer nagoveštava da su ljudi u ovom regionu imali staništa hiljadama godina ranije nego što se do danas smatralo. Arheolozi su u protekloj deceniji otkrili dokaze o naseljima duž obala golfskog zaliva, koja su stara oko 7.500 godina. Tamo gde je bilo jedva nekoliko raštrkanih naselja, iznenada se pojavljuje preko 60 novih arheoloških nalazišta, i to bukvalno preko noći. Naselja su vrlo kvalitetno sagrađena, kuće napravljene od kamena. Pri dekorisanju grnčarije vodilo se računa o detaljima, a životinje su bile pripitomljene. Čak je pronađen i dokaz o postojanju jednog od najstarijih brodova na svetu.

Ali, postavlja se pitanje: kako su se naselja pojavila tako brzo, bez dokaza o prethodnim generacijama u arheološkim zabeleškama? Rouz veruje da dokaza o prethodnom stanovništvu nema jer se područje nalazi pod vodom. Možda nije slučajnost to što se podizanje tako dobro razvijenih priobalnih naselja poklapa sa poplavom basena Persijskog zaliva pre približno 8.000 godina. Moguće je da su novi kolonisti došli iz srca zaliva pošto je sve veći nivo vode poplavio nekada plodni pejzaž i smestio ga ispod Indijskog okeana.

Podaci o nivou mora u istoriji pokazuju da je, pre poplave, korito zaliva bilo iznad nivoa mora od pre 75.000 godina. Bilo bi to idealno sklonište od surovih pustinjskih uslova, zbog slatke vode koju bi obezbeđivale reke Tigar, Eufrat i Karun i podzemni izvori. Kada je okolni priobalni pojas bio najsuvlji, oaza zaliva bila je na vrhuncu u pogledu ogoljenog zemljišta. Na svom vrhuncu, ogoljeno korito bilo bi po veličini jednako prostoru Velike Britanije.

Pojavljuju se i dokazi da su i naši bliži preci nastanjivali ovaj region čak i pre nego što je oaza dostigla nivo viši od nivoa vode. Nedavno otkrivena arheološka nalazišta u Jemenu i Omanu otkrila su način rada s kamenim alatkama koji je karakterističan za istočnu Afriku. Nije isključena mogućnost da su se ljudi naselili na južnom delu Arabijskog poluostrva još pre 100.000 godina. To je mnogo ranije nego što je procenjeno na osnovu nekoliko migracionih modela, koji su smestili prvu uspešnu migraciju na Arabijsko poluostrvo u period od pre 50.000 do 70.000 godina.

Oaza zaliva bila bi dostupna migrantima i obezbedila bi im utočište kako bi lakše prebrodili Ledeno doba, period kada veći deo regiona nije bio pogodan za stanovanje usled velike isušenosti tla. Prisustvo čoveka u oazi bitno menja našu predstavu o pojavi pračoveka i kulturnoj evoluciji na području starog Bliskog istoka. Može se zaključiti da vitalni delovi ljudske evolutivne slagalice mogu biti skriveni u dubinama Persijskog zaliva.

Ilijana Jakšić