MAGAZIN ZA NAUKU, ISTRAŽIVANJA I OTKRIĆA
»  MENI 
 Home
 Redakcija
 Linkovi
 Kontakt
 
»  BROJ: 40
Godina VII
Maj - Jun 2010.
»  IZBOR IZ BROJEVA
Br. 55
Jan. 2013g
Br. 56
Mart. 2013g
Br. 53
Sept. 2012g
Br. 54
Nov. 2012g
Br. 51
Maj 2012g
Br. 52
Juli 2012g
Br. 49
Jan 2012g
Br. 50
Mart 2012g
Br. 47
Juli 2011g
Br. 48
Oktobar 2011g
Br. 45
Mart 2011g
Br. 46
Maj 2011g
Br. 43
Nov. 2010g
Br. 44
Jan 2011g
Br. 41
Jul 2010g
Br. 42
Sept. 2010g
Br. 39
Mart 2010g
Br. 40
Maj 2010g.
Br. 37
Nov. 2009g.
Br.38
Januar 2010g
Br. 35
Jul.2009g
Br. 36
Sept.2009g
Br. 33
Mart. 2009g.
Br. 34
Maj 2009g.
Br. 31
Nov. 2008g.
Br. 32
Jan 2009g.
Br. 29
Jun 2008g.
Br. 30
Avgust 2008g.
Br. 27
Januar 2008g
Br. 28
Mart 2008g.
Br. 25
Avgust 2007
Br. 26
Nov. 2007
Br. 23
Mart 2007.
Br. 24
Jun 2007
Br. 21
Nov. 2006.
Br. 22
Januar 2007.
Br. 19
Jul 2006.
Br. 20
Sept. 2006.
Br. 17
Mart 2006.
Br. 18
Maj 2006.
Br 15.
Oktobar 2005.
Br. 16
Januar 2006.
Br 13
April 2005g
Br. 14
Jun 2005g
Br. 11
Okt. 2004.
Br. 12
Dec. 2004.
Br 10
Br. 9
Avg 2004.
Br. 10
Sept. 2004.
Br. 7
April 2004.
Br. 8
Jun 2004.
Br. 5
Dec. 2003.
Br. 6
Feb. 2004.
Br. 3
Okt. 2003.
Br. 4
Nov. 2003.
Br. 1
Jun 2003.
Br. 2
Sept. 2003.


 

» Glavni naslovi

VEGETACIJA

Pripremio: Marko Nestorović

Korov na toplotnom ostrvu

U praksi se često zanemaruje značaj korovske flore u funkcionisanju ekosistema urbanih sredina. Zelene površine, zaštitni pojasevi i zelenilo uopšte jedno su od najefikasnijih sredstava u sanaciji nepovoljnih uslova sredine. Zahvaljujući prvenstveno svojim biološkim osobinama, korovi su efikasno sredstvo u filtraciji neželjenih pratilaca atmosfere grada

korovUloga korova u poboljšanju životne sredine je višestruka: razmenjuju se kiseonik i ugljen-dioksid, ublažavaju uticaji nekih štetnih faktora klime, rashlađuje se vazduh isparavanjem, regulišu temperatura i vlažnost vazduha. Korovi vezuje uz sebe prašinu i druge sastojke aerozagađenja, pojedini korovi imaju znatno estetsko dejstvo, itd.

Mehaničke čestice nošene vrtlogom vazduha talože se na raznim delovima biljaka: lišću, granama, stablu, što je lako uočiti i golim okom - ukoliko se preko ovih pređe rukom, na njoj će ostati crnilo od čestica prašine i čađi. Količine mehaničkih čestica koje se zadržavaju na jedinici površine lista su nejednake za pojedino lišće korova.

Pozitivan efekat površina pod korovima u cilju redukcije mehaničkih čestica zavisi od biljne vrste, odnosno morfoloških karakteristika. Korovi sa velikim, maljavim ili lepljivim lišćem prikupiće u jedinici vremena znatno više mehaničkih čestica nego korovi malog i glatkog lista.

Dokazana je sposobnost biljaka da apsorbuju štetna jedinjenja: vodonik-sulfid, fluorovodonik, amonijak, azotovi oksidi, ugljen-disulfid, i dr. Biljke listom usvajaju i čestice gvožđa, mangana, aluminijuma, olova, bakra, kandijuma i titana. Svet korova doprinosi povećanju kiseonika u vazduhu, uz istovremeno smanjenje ugljen-dioksida. Potrošnja ugljen-dioksida u procesu asimilacije ide tempom od 8 kg u toku jednog sata na površini od 1 ha, što odgovara količini koju u atmosferu disanjem izbaci dvesta ljudi. Biljke su, može se reći, jedine laboratorije kiseonika, toliko ugroženog u gradskim uslovima.

Korovi u prvom redu deluju na ublažavanje ekstremnih termičkih uslova vazduha. Grad se može označiti kao «toplotno ostrvo» gde je po pravilu prosečna godišnja temperatura za 2 do 3oC veća od temperature okoline. Ovo je rezultat termičkog ponašanja materijala od kojih su napravljeni objekti u gradu - beton, asfalt, staklo, metal. Nasuprot njima biljke se danju sporije zagrevaju a noću sporije odaju toplotu, što dovodi do stvaranja povoljnih mikroklimatskih uslova bez učešća visokih temperaturnih ekstrema. U toku toplih letnjih dana asfalt, beton i staklo se jako zagrevaju, dok je istovremeno temperatura lišća biljaka na obližnjim zelenim površinama niža za 12 do 14oC. Temperatura biljaka uličnih travnjaka nalazi se u toku tri letnja meseca u granicama 20 do 25oC, dok je istovremeno temperatura asfaltnih i betonskih površina između 30 i 45oC. Obrazloženje za ovu pojavu leži u različitoj zapreminskoj specifičnoj toploti materijala i u povećanoj vlažnosti vazduha oko asimilacionih organa biljaka usled transpiracije. Isparavanjem vode iz biljnih delova hladi se okolni vazduh i snižava temperatura.

Na osnovu dnevnih tokova kretanja relativne vlažnosti iznad ozeljenih delova naselja i onih delova koji nemaju zelenilo, može se konstatovati da je relativna vlažnost uvek veća na površinama sa biljnim pokrivačom. Biljni svet je u stanju da za vreme letnjih vrućina izluči u vazduh više vodene pare od količine koja se dobija isparavanjem sa mirnih vodenih površina. U tome je nezamenljiva uloga biljnog sveta u stvaranju konfornijeg režima mezo- i mikroklime grada.

Zelena površina listova ublažava i neprijatne posledice izazvane jakom insolacijom i refeleksijama koje se javljaju odbijanjem od zastakljene površine u gradu.

Bakteriološka zagađenja su čest pratilac razvijenih urbanih sredina. Još je Hipokrit ukazivao da su epidemična oboljenja posledica udisanja vazduha, u kome se nalaze organizmi štetni za ljudsko zdravlje, a i narodna medicina utvrdila je značaj pojedinih biljaka u redukciji gljivica i bakterija. Među brojnim korisnim funkcijama biljaka ističe se i njihov značaj u saniranju gradske, pre svega saobraćajne buke. Smatra se da biljni pokrivač može apsorbovati skoro polovinu gradske buke. U proseku, jačina zvuka se smanjuje u uslovima masivnog i gustog zelenila za oko 20 dB. Međutim, ne treba zanemariti da biljni svet u pojedinim uslovima može da posluži kao i rezonator sa višestrukom odbojnom moći. Poznato je da biljni pokrivač, kao i rastresito zemljište, u znatnoj meri smanjuju prenošenje vibracija i buke. Zbog toga se biljni pokrivač označava kao «rubni efekat» u sanaciji buke.

Korovi mogu imati vrlo važnu ulogu i u poboljšanju i uspostavljanju estetskih vrednosti urbanog ambijenta. Zahvaljujući raznovrsnosti oblika i veličina korovskih biljaka, zanimljivom izgledu, boji cvetova i sl. svet korova često može doprineti ublaženju niza nedostataka u urbanoj sredini i poslužiti za zaklanjanje manje vrednih detalja (sanitarni objekti, oronule zidne fasade, itd.). Takođe, korovi se svojom prirodnom lepotom suprotstavljaju ablonizmu linearnih i geometrijskih oblika zgrada.

Marko Nestorović

 

  back   top
» Pretraži SAJT  

powered by FreeFind

»  Korisno 
Bookmark This Page
E-mail This Page
Printer Versie
Print This Page
Site map

» Pratite nas  
Pratite nas na Facebook-u Pratite nas na Twitter - u  
»  Prijatelji Planete

 

Magazin za nauku, kulturu, istraživanja i otkrića
Copyright © 2003 -2013. PLANETA